در قسمت اول گفت‌وگوی تفضیلی با "بنفشه زهرایی" دبیر کارگروه ملی سازگاری با کم آبی به موضوع مدیریت مصرف آب و مجموعه‌ای وسیع از اقدامات موثر دولت تدبیر و امید درباره الگوی مصرف آب و بهینه‌سازی آن پرداختیم، اما در قسمت دوم و آخر این گفت‌وگو به اثرات اقدام‌های انجام شده و ریل‌گذاری برای دولت سیزدهم پرداخته شده است.
به‌گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت نیرو (پاون)، قطعا نباید در زمان تغییر دولت اقدامات و فعالیت‌های خدماتی با اختلال روبرو شوند؛ به‌همین منظور لازم است برای جلوگیری از کند شدن اجرای برنامه‌ها، دولت حاضر بسترها و ریل‌گذاری‌های لازم را تدوین و به رئیس جمهور منتخب تحویل دهد. در همین راستا و به منظور پیگیری این برنامه‌ها به سراغ "بنفشه زهرایی"، دبیر کارگروه ملی سازگاری با کم آبی رفتیم تا پیرامون این موضوع به گفت‌وگو بنشینیم.
مشروح این گفتگو به شرح زیر است:
پاون: برنامه کارگروه ملی سازگاری با کم آبی برای صرفه‌جویی مشترکان در بخش‌های مختلف خانگی، کشاورزی و صنعت در طول فعالیت این دولت چقدر بوده و چه میزان محقق شده است؟
هدف‌گذاری انجام شده برای صرفه‌جویی برداشت از منابع آب زیرزمینی برای سازگاری با کم آبی، 14.51 میلیارد مترمکعب بوده است (۳۰ درصد کل برداشت‌های آب بخش‌های شرب، فضای سبز، صنعت و کشاورزی) که درکارگروه‌های سازگاری با کم آبی استان‌ها با صرفه‌جویی و اصلاح مصرف در حد 9 میلیارد مترمکعب، در فاز اول و تا پایان برنامه هفتم توسعه (1399 - 1405) توافق شده و در کارگروه ملی سازگاری با کم آبی مصوب شده است.
همچنین هدف‌گذاری انجام شده برای صرفه‌جویی در برداشت از منابع آب سطحی برای سازگاری با کم آبی، 6 میلیارد متر مکعب بوده است (12 درصد کل برداشت‌های آب بخش‌های شرب، فضای سبز، صنعت و کشاورزی) که در کارگروه‌های سازگاری با کم آبی استان‌ها با صرفه‌جویی و اصلاح مصرف، در حد 3.2 میلیارد متر مکعب در فاز اول و تا پایان برنامه هفتم توسعه (1399 - 1405) توافق شده و در کارگروه ملی سازگاری با کم آبی مصوب شده است. البته حدود یک میلیارد متر مکعب از برنامه‌های صرفه‌جویی مصوب شده، خارج از حوضه‌های هدف وزارت نیرو هستند.
انتظار میرود در اثر اجرای فاز اول برنامه‌های سازگاری با کم آبی، میزان برداشت آب سطحی و زیرزمینی بخش کشاورزی، 10.6 میلیارد متر مکعب کاهش یابد که متناظر با کاهش برداشت آب در حد 1260 متر مکعب در هکتار درکشور است. برنامه‌های صرفه جویی در مصرف آب در بخش کشاورزی، به عنوان مکمل برنامه‌های بخش آب برای تحویل حجمی مطابق آب قابل برنامه‌ریزی درنظر گرفته شده است و بنابراین انتظار میرود در صورت اجرای برنامه‌های بخش آب برای تحویل حجمی مطابق پروانه‌های اصلاح و تعدیل شده، حتی در صورتی که طرح‌های پیشنهادی بخش کشاورزی منجر به صرفه جویی در مصرف آب نشود، کاهش برداشت‌های برنامه ریزی شده، محقق شوند.
در سایر بخش‌های مصرف کننده‌ی آب نیز، مجموع صرفه جویی فاز اول برنامه‌های سازگاری با کم آبی در برداشت آب برای مصارف شرب، فضای سبز وخدمات شهری، 635 میلیون مترمکعب و در بخش صنعت، 228 میلیون مترمکعب پیش‌بینی شده است.
پاون: در جریان ریل‌گذاری برای دولت سیزدهم برنامه اصلاح الگوی مصرف به چه شکلی خواهد بود؟
بر اساس برنامه‌ریزی به‌عمل آمده، اجرای فاز اول برنامه‌های سازگاری با کم آبی استان‌ها (صرفه‌جویی‌ها و اصلاح مصارف) عملا از سال 1400 تا 1405 و همزمان با استقرار دولت سیزدهم خواهد بود. همچنین بر اساس پیشنهادات ارائه شده به دولت دوازدهم برای اصلاح مصوبه هیات وزیران برای تشکیل کارگروه ملی سازگاری با کم آبی و به جهت تقویت ضمانت اجرای برنامه های سازگاری با کم آبی مقرر شده که بررسی و تصویب شاخص‌های ارزیابی اثربخشی برنامه‌های سازگاری با کم آبی در ارتقای پایداری منابع آب در اولویت اقدامات کارگروه ملی سازگاری با کم آبی قرار گیرد. یادآور می‌شوم باید گزارشات سالانه عملکرد برنامه‌ها در سطوح استانی و ملی به هیات وزیران ارائه شود.
پاون: برنامه بلند مدت طرح سازگاری با کم آبی چگونه است، در چه مرحله از کار قرار دارد و تا چه حد عملی شده است؟
برنامه های سازگاری با کم آبی کلیه استان‌ها در دو فاز اول (1399 الی 1405 ) و دوم (حداکثر تا 1411) تهیه و جهت اجرا به کلیه استان‌ها ابلاغ شده و کارگروه‌های استانی سازگاری با کم آبی بر اساس ساختار مشخص شده موظف به ارائه گزارش عملکرد در بازه‌های زمانی 6 ماهه شده‌اند. با توجه به زمان تصویب برنامه‌های سازگاری با کم آبی تاکنون 4 استان گزارشات عملکردی دوره‌ای خود را ارائه داده‌اند و سایر استان ها نیز بتدریج گزارش اقدامات را ارائه خواهند داد.
با عنایت به اینکه آماربرداری سراسری دور سوم منابع و مصارف آب در سال 1398 و 1399 به انجام رسیده است، در حال حاضر، برنامه‌های سازگاری با کم آبی فاز اول برای کلیه استان‌ها مصوب شده و در حال اجرا است.
هدف گذاری فاز دوم فعلاً براساس اطلاعات آماربرداری سراسری منابع و مصارف دور دوم انجام شده است ولی مقرر شده که پس از جمع‌بندی آماربرداری دور سوم منابع و مصارف آب و بازنگری در آب قابل برنامه‌ریزی متناسب با آمار اخیر، اهداف فاز دوم برنامه‌های سازگاری با کم آبی در صورت نیاز مورد اصلاح قرار گیرند. قاعدتاً انتظار میرود در طی برنامه هفتم توسعه، برنامه‌های سازگاری با کم آبی فاز دوم تدوین و در برنامه هشتم توسعه، به اجرا گذاشته شوند.
