ارزیابی ظرفیت مدیریت فعلی آب کشاورزی در حوضه زرینه رود برای سازگاری با تغییر اقلیم براساس رویکرد تصمیم گیری استوار

در مدیریت سامانه‌های منابع آب، عدم قطعیت‌های ذاتی گوناگونی وجود دارد در مدیریت سامانه‌های منابع آب، عدم قطعیت‌های ذاتی گوناگونی وجود داردکه با طولانی‌تر شدن افق طرح، تشدید میشوند. در این میان، عدم قطعیت‌های تغییر اقلیم و تبعات مربوط، از مهمترین آنها می‌باشد که بدلیل نبود تعریف دقیق از توابع احتمالاتی رخداد آنها، تحت عنوان عدم قطعیت‌های عمیق یاد میشوند. در این شرایط تصمیماتی باید اتخاذ شوند که از استواری بیشتری برخوردار باشند و در سناریوهای مختلف اقلیمی همچنان کارکرد خود را حفظ نمایند. مقاله حاضر این مهم را هدف قرار داده است و تلاش دارد تا با استفاده از مفهوم استواری به ارزیابی راهبردهای سازگاری با تغییر اقلیم بپردازد. بدین منظور، از روش تصمیم‌گیری استوار که به مدل SWAT برای شبیه‌سازی فرآیندهای هیدرولوژیکی و کشاورزی اتصال یافته استفاده میکند. منطقه مطالعاتی تحقیق، حوضه زرینه‌رود میباشد که اراضی کشاورزی زیادی را در خود جای داده است و تأمین کننده اصلی آب دریاچه ارومیه نیز میباشد. در ادامه، مقاله به بررسی ظرفیت مدیریت فعلی حوضه به عنوان راهکار سازگاری با تغییر اقلیم و ارزیابی استواری آن میپردازد. بدین منظور تعدادی معیار شامل: جریان‌های ورودی به دریاچه، تغییر در ذخائر آب زیرزمینی، تبخیر و تعرق و عملکرد محصول تعریف شده است. نتایج تحقیق نشان داد که مدیریت فعلی برای شرایط تغییر اقلیم استوار نمی‌باشد و در بسیاری از موارد بدلیل عدم تعادل عرضه و تقاضای آبی شکست خواهد خورد. این شکست‌ها همزمان با کاهش بارندگی و افزایش دمای بیش از 0/75 درجه سانتیگراد بیشتر خودنمایی میکنند. این مهم تأکیدی است بر تغییر نگرش مدیریتی و تدوین راهبردهای جدید که بخوبی با چارچوب مدل توسعه یافته قابل بررسی و ارزیابی هستند.

در مدیریت سامانه‌های منابع آب، همواره عدم قطعیت‌های مختلفی وجود دارد که با افزایش افق زمانی، شدت آنها بیشتر شده و تصمیم‌گیری‌ها را با چالش‌های بیشتری مواجه میسازد. این عدم قطعیت‌ها میتواند منابع مختلفی داشته باشد که تغییر اقلیم یکی از مهمترین‌های آنها است. در حوزه مدیریت منابع آب، این تصمیم‌گیری‌ها برای بخش آب و کشاورزی (که بیشترین آسیبپذیری را به این پدیده دارد)، به مراتب نقش بیشتری را ایفاء خواهد نمود. از این رو برخورد با عدم قطعیت‌ها و همچنین شبیه‌سازی جامع سامانه آب و کشاورزی نیاز به توجه خواهد داشت و لازم است که روش و ابزارهای نرم‌افزاری مناسبی را برای آن توسعه داد.