نقش آبیاری دقیق در مصرف آب و کارایی مصرف آب

با توجه به آنکه سهم عمده ای از منابع محدود آب کشو ر در بخش کشاورزی مصرف می گردد، سیاست گذاری برای مدیریت بهینه مصرف آب امری ضروری بوده و ب ه همین دلیل تحقیقات اخیر محققان به منظور صرف ه جویی در مصرف آب و نیز افزایش بازده آبیاری و کارایی مصرف آب ، به سمت خودکارسازی ( آبیاری دقیق) سوق پیدا کرده است. بهینه کردن مصرف آب در کشاورزی و افزایش کارائی مصرف آن که در نهایت می تواند به پایداری سیستم کشاورزی آبی، به همراه افزایش درآمد زارع منتهی شود، مستلزم بکارگیری روش های مختلف آبیاری دقیق است. به منظور بررسی نقش مدیریت بهره برداری در آبیاری دقیق بر بهره وری مصرف آب در کشاورزی تحقیقاتی در باغ زردآلو در کرج طی س ال های 1388 و 1389 و در مزرعه ذرت در ساوه طی سال زراعی 1390 انجام شد . در این تحقیق تیمارهای مختلف مدیریت آب در مزرعه : آبیاری بر اساس کاربرد اطلاعات اقلیمی مزرعه (I1) به عنوان آبیاری دقیق، با اطلاعات اقلیمی بلند مدت از ایستگاه هواشناسی منطقه (I2) و آبیاری با مدیریت زارع (13) مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج حاکی از کاهش مصرف آب و افزایش بهره وری مصرف آب با مدیریت آبیاری دقیق در مزرعه بر اساس استفاده از داده های به هنگام هواشناسی بود . به طوریکه در مزرعه ذرت 17/2 درصد کاهش در مصرف آب و 49/7 درصد افزایش در کارایی م صرف آب نسبت به آمار بلند مدت هواشناسی حاصل شد . همچنین با اعمال این شیوه ی مدیریتی در باغ زردآلو، آب مصرفی در مدیریت I1 نسبت به I2 به میزان 29 درصد و نسبت I3 و تقریبا 100 درصد کاهش نشان داد و کارایی مصرف آب در شرایط مدیریت I1 نسبت به I3 به میزان 81/5 درصد افزایش داشت.

با توجه به آنکه سهم عمده ای از منابع محدود آب کشو ر در بخش کشاورزی مصرف می گردد ، سیاست گذاری برای مدیریت بهینه مصرف آب امری ضروری بوده و ب ه همین دلیل تحقیقات اخیر محققان به منظور صرفه جویی در مصرف آب و نیز افزایش بازده آبیاری و کارایی مصرف آب، به سمت خودکارسازی (آبیاری دقیق ) سوق پیدا کرده است. بهینه کردن مصرف آب در کشاورزی و افزایش کارایی مصرف آن که در نهایت می تواند به پایداری سیستم کشاورزی آبی، به همراه افزا یش درآمد زارع منتهی گردد ، مستلزم بکارگیری روش های مختلف آبیاری دقیق است. علی رغم ارتقای فعالیت ها روی کشاورزی دقیق و بومی سازی آن در اراضی خشک و نیمه خشک، مفهوم آبیاری دقیق به عنوان بخشی از کشاورزی دقیق، تاکنون در این مناطق مورد توجه قرار نگرفته و چارچوب مش خصی نیز در خصوص تحقیق، توسعه، بومی سازی و حمایت از آن وجود ندارد . تعریف قدیمی آبیاری دقیق عبارت است از کاربرد مقدار مشخصی از آب برای گیاهان در زمان مشخص و به صورت یکنواخت در سطح مزرعه. بر همین اساس عموم روش های آبیاری تحت فشار و به خصوص آبیاری قطره ای سطحی و زیرسطحی به دلیل کنترل میزان شدت آب و مدیریت زمان آبیاری، نوعی آبیاری دقیق بهشمار می رود. این تعریف قدیمی، در حال حاضر نیز به صورت وسیعی بخصوص توسط بخش های تجاری مورد استفاده قرار می گیرد . مفهوم آبیاری دقیق اساساً متفاوت از تعریف قدیمی آن است، آبیاری دق یق در بردارنده مدیریت های مختلف آبیاری و در نتیجه تفاوت الگوی کشت در مزرعه می باشد. آبیاری دقیق تمرکز بر هریک از گیاهان در سطح مزرعه و یا یک سطح کوچکی از مزرعه دارد، در حالی که تعریف قدیمی کل سطح مزرعه را در نظر می گیرد. در مجموع آبیاری دقیق بسیار فراتر از کاربرد آن است . آبیاری دقیق قابل انطباق بر کلیه ی روش های آبیاری و گیاهان در هر زمان و مکان است . بعضی از تعاریف آبیاری دقیق متمرکز بر برخی تکنولوژی های آبیاری تحت فشار و به خصوص سیستم آبیاری سنترپیوت می باشد . این تعاریف توانایی و آزادی عمل را در آبیاری دقی ق کاهش می دهد. این در حالی است که مجموعه ای از تکنولوژی ها در مقیاس یک سیستم کاربردی، یک ترکیب ضروری برای آبیاری دقیق می باشد. آبیاری دقیق یک هماهنگی واحد بین مدیریت پیشرفته آبیاری و قرائت و پایش اطلاعات، مدل سازی و کنترل می باشد. شاید این چنین تصور شود که منظور از آبیاری دقیق کاربرد تکنولوژی است . این تعریف همیشه صادق نیست، اگرچه آبیاری دقیق ترکیبی از تکنولوژی پیشرفته شامل اتوماسیون و اطلاع رسانی است.