استفاده از سایبان در اراضی زراعی و باغ

سایبان در باغبانی در کنار کشتهای گلخانه ای و زیر مجموعه باغبانی محافظت شده طبقه بندی می گردد و متشکل از یک سازه ( ستون ها ، بست ها ، گیره ها و کابل ها ) و پوشش توری می باشد که بر اساس منطقه ، نوع کاربری و هدف کاربرد ، طراحی و تیپ های مختلفی را شامل می گردد.

با توجه به چالش های پیش رو شامل : خشکسالی و تغییر اقلیم ، فرسایش بستر کاشت ، عوامل خسارت زا ، تولید محصول سالم و توسعه روزافزون ارقام ویژه وحصولات باغی ، توسعه کشت محافظت شده نیز گریز ناپذیر است و در بسیاری از کشورهایی که با چالش های ذکر شده دست و پنجه نرم می کنند بهره گیری از روشهای گوناگون تولید محصولات به روش محافظت شده به سرعت در حال گسترش است و از آنجا که کشور ما با بحران های خشکسالی و تغییر اقلیم و ... درگیر می باشد ، جایگزینی کشت محافظت شده از راه های گذر از این بحران ها به حساب می آید . یکی از روشهای کشت محافظت شده نیز روش کشت در توری خانه ها ، سایه بان ها و مانند اینهاست . این روش کشت را می توان برای تولید اغلب محصولات باغی از جمله انواع میوه ها ، نشا ها ، سبزی ها و انواع جالیز در مناطق گرم یا معتدل گرم مورد بهره برداری قرار داد.

اجرای سایبان:

وقوع خشکسالی های پی در پی در سالهای اخیر باعث بروز بحران های شدید در زمینه تامین آب مورد نیاز کشاورزان و باغداران استان گردیده است . طبق گزارش اداره کل هواشناسی بارندگی در سال زراعی 97-96 نسبت به میانگین دراز مدت از کاهش 52 درصدی برخوردار بوده است نه تنها در این سال بلکه وقوع خشکسالی هواشناسی به یک پدیده متعارف و نه غیر مترقبه تبدیل شده است ، بطوریکه در یک دهه اخیر 7 سال و در دوره آماری 37 ساله بیش از 20 سال مقدار بارندگی نرمال اتفاق نیفتاده است به عبارت دیگر متوسط بارندگی سالانه دوره های زمانی اخیر کاهش قابل توجهی نسبت به میانگین دوره های طولانی مدت داشته است . همچنین متوسط درازمدت میزان بارندگی استان بوشهر238 میلی متر می باشد که از توزیع زمانی و مکانی مناسبی برخوردار نمی باشد .

همچنین استان بوشهر از پتانسیل قابل توجهی در بخش آب زیر زمینی برخوردار نمی باشد . علاوه بر فقر کمی ، بیشتر آبخوانهای استان از نظر کیفی نیز شرایط مناسبی نداشته و تحت تاثیر برداشت های بی رویه و خشکسالی های اخیر ، همین پتانسیل ضعیف نیز در مرحله نابودی و از دست رفتن قرار گرفته است .

شرایط اقلیمی استان از نظر محدودیت منابع آب شیرین ، گرمای شدید و میزان تبخیر و تعرق بسیار بالا در شرایط بسیار تنش زا قرار گرفته است که راه برون رفت از این شرایط بحرانی انتقال کشتهای فضای باز اراضی زراعی و باغی به شرایط کشتهای کنترل شده بصورت گلخانه و ایجاد سایبان می باشد.

سایبان در باغبانی در کنار کشتهای گلخانه ای و زیر مجموعه باغبانی محافظت شده طبقه بندی می گردد و متشکل از یک سازه ( ستون ها ، بست ها ، گیره ها و کابل ها ) و پوشش توری می باشد که بر اساس منطقه ، نوع کاربری و هدف کاربرد ، طراحی و تیپ های مختلفی را شامل می گردد. با توجه به چالش های پیش رو شامل  خشکسالی و تغییر اقلیم ، فرسایش بستر کاشت ، عوامل خسارت زا ، تولید محصول سالم و توسعه روزافزون ارقام ویژه و محصولات باغی ، توسعه کشت محافظت شده نیز گریز ناپذیر است و در بسیاری از کشورهایی که با چالش های ذکر شده دست و پنجه نرم می کنند بهره گیری از روشهای گوناگون تولید محصولات به روش محافظت شده به سرعت در حال گسترش است و از آنجا که کشور ما با بحران های خشکسالی و تغییر اقلیم و ... درگیر می باشد ، جایگزینی کشت محافظت شده از راه های گذر از این بحران ها به حساب می آید . یکی از روشهای کشت محافظت شده نیز روش کشت در توری خانه ها ، سایه بان ها ست . این روش کشت را می توان برای تولید اغلب محصولات باغی از جمله انواع میوه ها ، نشا ها ، سبزی ها و انواع جالیز در مناطق گرم یا معتدل گرم مورد بهره برداری قرار داد.

قرارگیری استان بوشهر در منطقه خشک و نیمه خشک ، تبخیر 3500 تا 4000 میلیمتر از سطح آزاد آب و رخداد دمای بالاتر از 50 درجه سانتی گراد در تابستان موجب می شود بخش قابل توجهی از آب تحویلی به باغات بصورت تبخیر از دسترس ریشه خارج گردد. در همین راستا استفاده از راهکارهایی مانند ایجاد پوشش روی باغات به عنوان سایبان تا 2000 مترمکعب (معادل 30 درصد) و استفاده از پوشش پوشش مالچ در سطح باغات تا 3000 مترمکعب (معادل 40 درصد) کاهش مصرف آب در یکسال می تواند به همراه داشته باشد.

وضعیت کشت سایبان در استان بوشهر:

استفاده از سایبان در کشت محصولات سبزی و صیفی بویژه محصول گوجه فرنگی در استان بوشهر در سطح حدود 180 هکتار می باشد . نظر به این مساله که سایبان جزء سازه های گلخانه ای تابع اقلیم می باشد امکان احداث آن با هزینه حدود یک سوم گلخانه های پلاستیکی و کاملا محصور وجود دارد . همچنین یکی از قابلیت های این سازه امکان  کشت ارقام گلخانه ای با 80 درصد عملکرد در گلخانه های کنترل اقلیم است . با عنایت به عملکرد بالای این نوع کشت نسبت به ارقام رشد محدود فضای باز و مصرف تقریبا برابر آب آبیاری در این دو نوع کشت بهره وری بیش از 30 کیلوگرم بر متر مکعب در کشت سایبان نسبت به بهره وری 8 کیلوگرم بر متر مکعب در کشت فضای باز گوجه فرنگی حاصل می گردد. نمونه هایی از سایبان: