بازآفرینی نظام تأمین، انتقال، ذخیره و توزیع آب شرب بروش آب انبار در کاشان به منظور افزایش تاب آوری در بحران آب شرب شهری

در گذشته در شهر کاشان، آب آشامیدنی شهروندان (فقیر و غنی) از طریق آب‌انبارها تأمین می‌شده است. در واقع آب‌انبار و مجاری آنها، تنها شبکه آبرسانی برای  شهروندان و از شریانهای حیاتی و زیرساخت‌های شهر قدیم کاشان بوده که تحت یک نظام عرفی و اجتماعی و منبعث از ارزش‌های سقایت و وقفیت، مدیریت می‌شده است.

در دهه 1330 پس از احداث شبکه‌های لوله‌کشی جهت تامین آب بهداشتی و شرب کاشان برای شیرهای برداشت عمومی واقع در محلات و گذرها، و سپس مجهز شدن خانه‌ها به انشعاب آب، به تدریج آب‌ انبارها از مدار تأمین آب شرب خارج گردید. آب انبار یک ارزش، و یک سازه‌ی آبی مقدس است، آنچه که امروزه نقش آب انبار را بارزتر و پررنگتر نموده است این است که، آب انبارها از عناصر زیربنائی شهر می‌تواند نقش «شبکه معین آب» شهری را ایفا کند و به عنوان «پدافند غیرعامل» به خوبی می‌توان از این سرمایه‌های بجامانده از گذشتگان بهره‌برداری کرد. آب‌انبار در هر مرکز محله و در هر کوی و برزن پراکنده و قابل دسترس است و در مقابل زلزله – به دلیل تکنیک ساخت – مقاوم است. برای ذخیره‌سازی و انتقال آب و نگهداری آب آنها نیاز به برق و انرژی فسیلی نیست و ایجاد آلودگی در هوا و طبیعت نمی‌کند. و با توجه به اینکه آب انبارها از چشمه‌ها و قنوات تغذیه می‌شود، در مقابل بحران و خشکسالی پایدار و تاب آورده و نیاز به استحصال آب از اعماق زمین نیست و خلاصه در جهت مفاهیم اکولوژیک و توسعه پایدار شهریست.

اجزای اصلی طرح

 آب ‌انبار ، سقایت ، کمیته سقایت ، طرح جامع سقایت، هدف اصلی و نهائی: پایدار کردن شهر و نهادینه نمودن مجدد نظام توزیع آب آشامیدنی در شهر قدیم کاشان  است که در گذشته بر سه مفهوم مدنی و اجتماعی: وقفیت، سقایت و مشارکت استوار بوده است.

خروجی های کلیدی

حفظ، مرمت و بهره‌برداری از آب انبارها و نجات آنها از تعدّی و تعرّض/ استفاده از قابلیت‌های آب‌انبارهای مستقر در محلات شهر و سایر آب انبارهای حوزه شهرستان/آماده کردن و تاب آوری و پایداری شهر در مقابله با بحران و کمبود آب آشامیدنی/حفظ، احیاء، و اشاعه ارزش‌های معنوی و آئین‌ها و نظام‌های اجتماعی مثل: تعاون، مشارکت، وقفیت، سقایت، بهره‌وری، صرفه‌جوئی در مصرف آب/حفظ بافت تاریخی به عنوان شهر پایدار و سالم در مقابل حوادث غیرمترقبه/ تعادل و توازن در شهر قدیم و جدید ایجاد حس تعاون و مشارکت در شهروندان از طریق آبرسانی مشترک/الگوسازی در مصرف بهینه آب آشامیدنی/معرفی آب انبار و آئین‌های مربوط به آن به گردشگران داخلی و خارجی/ثبت تمامی آب انبارها در فهرست آثار ملی والنّهایه، ثبت جهانی سیستم و آئین‌های سقائی/تدوین رژیم حقوقی و سازوکار مدیریتی و منابع مالی مقتضی.